اکریلیک اسید

 (به انگلیسی: Acrylic acid) یک ترکیب شیمیایی است. شکل ظاهری این ترکیب، مایع بی‌رنگ ويا متمايل به آبي است.

آكلريك اسيد شامل كربومر هاي بدون بنزن(كارباپول) ميباشد كه معمولاً در صنايع توليد انواع ژل‌ها استفاده ميشود معروفترين كربومر نوع 699 و344 ميباشد و معمولاً براي پايداري از مونو اتيلن گليكول كه ماده اوليه ضد يخ نيز ميباشد به مقدار 5 درصد استفاده ميشود.

اسید اکریلیک و کاربردهای آن در صنعت رنگ  

اسید اکریلیک (اسید پروپنیک) یک ترکیب ارگانیک با فرمول CH₂ = CHCOOH است. این ترکیب ساده‌ترین اسید کربوکسیلیک غیر اشباع است که از یک گروه وینیل تشکیل شده که مستقیما به انتهای اسید کربوکسیلیک متصل می‌شود. این مایع بی رنگ دارای بوی مشخصی است و با آب، الکل، اترها و کلروفرم مخلوط می‌شود.

اکریلیک اسید یک مایع بی رنگ و شفاف بوده که با توجه به ساختار شیمیایی آن که ترکیب با زنجیره‌ی بزرگ ترکیبات تشکیل دهنده‌ی پلیمر را تسهیل می‌بخشد. وزن مولکولی آن 72 گرم بر مول است. این ماده قابل انحلال در آب بوده و دارای نقطه‌ی ذوب برابر با 14 درجه سانتی گراد و نقطه‌ی جوش 141 درجه سانتی گراد می‌باشد. این ماده برای بیشتر فلزات مانند فولاد، مس، نقره، برنج به شدت خورنده است؛ اما با فولاد ضدزنگ سازگار است.

اسید اکریلیک تحت واکنش‌ با یک اسید کربوکسیلیک قرار می‌گیرد و هنگامی که با الکل واکنش نشان می دهد، استر آن را تشکیل می‌دهد. استرها و نمک‌های اسید اکریلیک به طور کلی به عنوان آکریلات (یا پروپیونات) شناخته می‌شوند. اسید اکریلیک و استرهای آن به راحتی با واکنش با پیوندهای دوگانه خود (به شکل اسید پلی‌اکریلیک) یا سایر مونومرها (به عنوان مثال آکریل آمید، آکریلونیتریل، ترکیبات وینیل، استایرن و بوتادی ان) باهم ترکیب می‌شوند و هموپلیمرها یا کوپلیمرهای خود را تشکیل می‌دهند که در ساخت پلاستیک‌های مختلف، پوشش‌ها، چسب‌ها، الاستومرها، و همچنین کف‌پوش‌های کف و رنگ کاربرد دارند.

فرایند تولید:

اسید اکریلیک از پروپیلن تولید می‌شود که یک محصول جانبی تولید اتیلن و بنزین است.

CH2 = CHCH3 + 3/2 O2 → CH2 = CHCO2H + H2O

از آنجایی که پروپان یک ماده خام بسیار ارزان‌تر از پروپیلن است، تلاش‌های تحقیقی قابل توجهی برای توسعه یک فرآیند بر پایه اکسیداسیون پروپان (‌با از دست دادن یک هیدروژن) بر روی یک مرحله از اکریلیک اسید صورت می‌گیرد. اتیلن می‌تواند به اسید اکریلیک کربوکسیل تبدیل شود در صورتی که تحت شرایط دی اکسید کربن فوق بحرانی باشد.

از آنجایی که اکریلیک اسید و استرهای آن به مدت طولانی به صورت تجاری ارزیابی شده‌اند، بسیاری از روش‌های دیگر توسعه یافته است اما بیشتر به دلایل اقتصادی یا زیست محیطی رها شده‌اند. یکی از این روش‌ها اکسیداسیون کاتالیستی پروپیلن با اکرولئین می‌باشد. از اکسیداسیون پروپیلن مواد اکرولئین، اکریلیک اسید، استالدهید، و کربن اکسید تولید می‌شود. اکریلیک اسید از اکسیداسیون اولیه بدست می‌آید در حالی که اکرولئین در مرحله دوم تغذیه می‌شود. و برای فرایند خالص‌سازی نهایی از تقطیر آزئوتروپیک استفاده می‌شود.

کاربرد:

بازار اکریلیک اسید در طول سال‌ها رشد کرده و کاربرد این ماده در بخش‌های مختلف، از محصولات آرایشی، مانند ناخن‌های اکریلیک گرفته تا استفاده در صنایع شیمیایی افزایش یافته است. مصرف اکریلیک اسید مطابق با سازمان‌های بهداشتی در آمریکا دارای اختلافات زیادی بوده و استفاده از آن در محصولات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. به طور سنتی، اکریلیک اسید به عنوان یک ماده‌ی خام در تهیه‌ی صنعتی استرهای اکریلیک کاربرد دارد. این استرهای اکریلیک مانند متیل اکریلیک، اتیل اکریلیک و غیره، برای تهیه‌ی رزین‌های مبتنی بر حلال مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، به واسطه‌ی نگرانی‌های زیست محیطی، تولید آن متوقف شده است. علاوه بر این، اکریلیک‌های مبتنی بر آب در پوشش‌های خانگی و در محصولات مختلف دیگر مانند نقاشی، کاغذ، چسب‌، پوشش‌ها، صنعت رنگ و واکس به طور گسترده توسعه یافته‌اند. با بررسی‌های بیشتر، یک رده از ترکیبات به عنوان پلی اکریلیک‌ها به کمک اکریلیک اسیدها توسعه یافته‌اند که در ساخت غلیظ‌کننده‌ها و دیسپرس‌کننده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. از دهه‌ی گذشته، مصرف اکریلیک در دو حوزه‌ی خاص به شدت محبوب شده است: تولید پلیمرهای فوق‌جاذب و پلیمرهای مواد شوینده. گزارش شده که این پلیمرهای فوق‌جاذب منحصر به فرد تقریبا 30 درصد از مصرف اکریلیک اسید جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. اساساً، پلیمرهای فوق‌جاذب یک ویژگی منحصر به فرد به منظور جذب  دارند. این مواد می‌توانند تا 100 برابر وزن خود رطوبت نگه‌دارند. این امر باعث شده تا آن‌ها یک بخش جدایی ناپذیر در تولید پوشک‌های بچه باشند. به طور خلاصه، اکریلیک اسید یک ماده‌ی شیمیایی بوده که برای تولید پلیمرها، پارچه‌ها، صنایع جوهر، محصولات مصرفی، پلاستیک‌ها، عوامل کیلیت‌ساز، پوشش‌های مبتنی بر آب و اغلب در صنایع بسته‌بندی غذایی با دستورالعمل‌های دقیق از سازمان‌های بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.
از آنجا که اکریلیک اسید ناپایدار تمایل بالایی به تشکیل پلیمرها دارد، این ماده در مخازن ذخیره‌سازی ساخته شده از آلومنیوم، فولاد، شیشه و آهن ذخیره می‌شود. همچنین این ماده در کوپلیمر‌هایی نظیر استایرن، بوتادین، ترکیبات وینیل، اکریلونیتریل هم استفاده می‌شود.